Zumarragan kokatuta dagoen 'Trikitixa' eskulturaren egilea da Antonio Oteiza.
'Trikitixa' izeneko eskultura, Antonio Oteizak egindakoa, Zumarragako Elizkaleko biribilgunean. Antonio Oteiza Monasterio (Donostia, 1926 – 2025) eskultore, margolari eta pentsalari konprometitu bat izan zen, artearen bidez euskal identitatea, espiritualtasuna eta herriaren izatea islatzen jakin zuena. Haren obra Zumarragan ikus daiteke oraindik, Trikitixa eskultura ezagunaren bidez: kultura herrikoiaren omenezko pieza bizia eta erritmiko, artista gipuzkoarraren begirada artistiko eta sinbolikoaren adibide argia.
Oteiza fraide kaputxinoa izan zen, eta bere anaia Jorge Oteiza eskultore ospetsuaren itzaletik harago, bide propioa eta berezia jorratu zuen artearen esparruan. Bere lanek, forma indartsuez gain, mezu soziala, erlijiosoa eta humanista zuten askotan. Euskal Herrian ez ezik, Ameriketan ere lan egin zuen, batez ere Venezuelan eta Ekuadorren, eta kultura ezberdinen arteko zubi lana egin zuen eskultura, mural eta arte sakratuaren bidez.
Zumarragako Trikitixa eskultura, Udalak 2004ko abenduaren 12an inauguratu zuena, euskal musika tradizionalaren eta dantza herrikoiaren irudi bizia da. Trikitilari bat eta pandero-jole bat, harrizko horma baten kontra, gorputzaren mugimendua eta soinuen indarra jasotzen ditu. Oteizaren lan honek herri kultura, emakumezko pandero-joleen presentzia eta kale bizitza aldarrikatzen ditu, estatua huts bat baino gehiago bilakatuz: gure iragan eta orainaren oroimen kolektiboa.
Antonio Oteizak ez zuen soilik forma artistikoak bilatzen; bere lanak mezu bat helarazteko tresna ziren. Erlijioaren eta artearen arteko elkarrizketa arakatu zuen bere bizitza osoan, eta horrek bere sorkuntza guztietan arrasto sakona utzi zuen. Argi zuen artea gizartearen zerbitzura egon behar zuela.
Haren heriotzarekin, euskal eskulturagintzak eta kulturak erreferente handi bat galdu dute, Trikibaina bere lanek eta utzitako ideiek bide luzea jarraituko dute gure herrietako plazetan, hormetan eta bihotzetan.
‘Trikitixa’ eskultura.
