Lurdes Sasieta Leunda (Zumarraga, 1956) euskara irakaslea izan zen gau eskolan eta eskola publikoan, eta euskal kultura sustatzen du Urretxuko Aresti liburu-dendan.
Euskara eta kultura Sasietaren bizitzako ardatz izan dira. Lanari dagokionez euskara irakaslea eta liburu saltzailea izan da eta lanetik kanpo ere euskararekin eta kulturarekin lotutako jardueretan aritu da. Zineklubeko eta Irrintzi dantza taldeko kidea izan da, besteak beste. Zazpi anai-arreba dira eta horietatik bost Irrintziko kideak izan dira.
Non jaio zinen?
Zumarragako Legazpi kalean jaio nintzen. Aresti liburu-denda zegoen lokalaren gainean.
Gurasoak euskaldunak izango ziren.
Hala da. Biak. Ama Urretxukoa zen eta aita Itsasokoa. Oso euskaldunak ziren. Etxean beti euskaraz egiten genuen. Baina eskolan erdaraz egiten genuen eta etxean ere erdaraz egiten hasi ginen. Zazpi anai-arreba gara.
Zer ikasi zenuen?
Batxilergoa egin ondoren, 10 urte eman nituen lanean Legazpiko Leunda mertzerian. Izeba baten negozioa zen. 14 urte nituenetik 24 bete nituen arte lan egin nuen bertan. Mertzeria utzi nuenean, unibertsitatera sartzeko proba egin nuen Bergaran, euskara titulua lortu nuen eta irakasle-ikasketak egin nituen.
Gau eskolako irakaslea izan zinen.
Gau eskolan, euskaraz genekienok euskara eskolak ematen genizkien euskaraz ez zekitenei. Gau eskolak La Salle-Legazpi eskolan ematen ziren. Boluntarioak ginen. Oso memoria txarra dut, baina Urretxuko apaiz bat, Jose Mari Lasa… gogoratzen ditut mugimendu horretan. Eskolak ematen genituenon artean, Maria Eugenia Urtzelai, Marisa Iturbe, Iñaki Zabala (Urretxuko alkatea izan zena), Jesus Mari Udabe… zeuden. Jesus eta biok hor ezagutu genuen elkar.
Euskara titulua eskuratu zenuela esan duzu. Lehenengotakoa izango zinen…
Hala da. Ikasteko gogoa nuen. Maria Eugenia Urtzelai eta biok EGA tituluaren lehen deialdian parte hartu genuen. Ikastaroa Arantzazun egin genuen. Hastapen haietan, euskal kulturari buruz ere ikasi beharra zegoen: bertsolaritza, abeslariak, idazleak… Tituluaren helburuetako bat euskararen irakaskuntzari balioa ematea zen. Titulua eskuratu eta gero, irakaskuntza gustatzen zitzaidanez, euskara irakaslea izan nintzen Urretxuko eskola publikoan. Gurasoek kontratatu ninduten, zuzendaritzaren babesarekin.
Irakasle ikasketak ere egin zenituen.
Donostian egin nituen.
Nola gogoratzen dituzu eskola publikoan emandako urteak?
A ereduko ikasleei euskara eskolak ematen nizkien. Lehen bi urteak Urretxuko Juan XXIII eskolan eman nituen, ondorengo biak Zumarragako Zelai Arizti ikastetxean eta hurrengoak Gipuzkoan zehar. Eibarren, Bergaran, Andoainen, Azkoitian… Irakasle-ikasketak egin ondoren, beste ikasgai batzuk ere eman nitzakeen, baina ia beti euskara eskolak eman nituen.
Ez zen erraza izango A ereduko haur haiei euskara irakastea…
Herri erdia nire ikaslea izan da. Egun, gurasoak dira denak. Bakarka izeneko metodoa erabiltzen genuen. Euskaldunberriei irakasteko sortu zen. Ez zen gramatika asko irakasten. Hitz egiteko gida bat zen, batik bat. Esaldiak eta praktika erabiltzen ziren. Ondoren, gramatika irakasten hasten ginen. Lehengoan nire ikaslea izandako batek euskara nirekin ikasi zuela esan zidan. «Zuekin ikasteko beste modu bat ikasi genuen», esan zuen. Izan ere, garai hartan eskola publikoa oso zurruna zen. Egia da ere bazegoela jende irekia. Nirekin oso ondo portatu ziren. Garai hartan egindako lagun asko ditut. Kontuan izan behar da ere duela 40 urteko kontuez hitz egiten ari garela.
Noiz utzi zenion eskolak emateari?
10 urte eman nituen irakaskuntzan. 36 urterekin utzi nuen. Ondoren, Aresti liburu-dendan hasi nintzen. Zergatik? Ez nuen ordezkapenak egiten jarraitu nahi. Hasten ditudan lanak bukatzea gustatzen zait eta ez zitzaidan gustatzen ikasleak ikasturtea amaitu aurretik uztea. Gainera, Aresti liburu-dendan ere euskal kultura eta pedagogia sustatzeko aukera nuen. Aresti liburu-denda 1982an ireki zen eta ni 1990eko hamarkadaren hasieran hasi nintzen bertan lanean.
Euskara zure bizitza izan da.
Euskararekin lotutako oso oroitzapen onak ditut. Gau eskolan asteburuetan baserrietara joaten ginen euskara praktikatzera. Euskaldunzaharrak eta euskaldunberriak elkartzen ginen. Oso ondo pasatzen genuen. Ondoren, eskola publikoan egon nintzenean, gauza bera egiten nuen gazteekin. Egun ez nuke egingo… Dendan, haur guztiei euskaraz egiten diet.
Lurdes Sasieta (eserita, ezkerretik lehena), gau eskolako kideekin.
Lurdes Sasieta, gau eskolako kideekin.
Lurdes Sasietaren eskolako publikoko lankideak, Araceli Garciari Xera saria eman zioten egunean.
