Jose Luis Ruiz Zumarragako alkate ohia hil egin da. 1979-1983 legealdian izan zen Zumarragako alkate, EAJrekin. Legealdi hartan ospitalea Zumarragan egitea lortu zuten. Kiroldegia egiteko lehen pausoak ere orduan eman ziren. Ruiz Urola Kirol Elkarteko lehendakaria ere izan zen. Hileta elizkizuna gaur (asteazkena) izango da, 19:30ean, Zumarragako parrokian.
Horra hor, ospitalearen 25. urteurrena dela eta, 2008ko ekainean Otamotzek Ruizi egindako elkarrizketa.
- Jose Luis Ruiz: “Alkate izan nintzen urteetan ospitalea Zumarragan eraikiko zela jakitea baino gauza pozgarriagorik ez zen izan”
Jose Luis Ruiz Zumarragako alkatea izan zen 1979 eta 1983 bitartean. Legealdi hartan lortu zen, hain zuzen ere, ospitalea Zumarragara ekartzea. Goierri Garaiko gainontzeko herriek eta udalbatzako zinegotzi guztiek helburu horren alde bat egin zutela gogoratzen du eta Juan Mari Garitano alkate ohiaren lan ona goraipatu du. Legealdi hartako beste gauza batzuk ere kontatu ditu.
Ospitalea hemen egingo zela jakin zenuen unea izan al zen legealdi hartako pozgarriena?
Gauza pozgarriagorik ez zen izan. Izan ere, lan handia egin genuen hori lortzeko. Dena den, gu hasi ginenerako beste batzuek pauso batzuk eman zituztela esan behar da. Juanito Garitanok eta Juanito Arbizuk eman zituzten lehen pausoak, beste batzuekin batera. Garitanok sekulako laguntza eskaini zidan. 1979ko hauteskundeen aurreko batzorde kudeatzaileko presidentea izan zen, Madrilen jende asko ezagutzen zuen eta berarekin joaten nintzen. Bilera berezietara, berriz, alderdi guztietako ordezkariak joaten ginen.
Nola hasi zen ospitalearen kontua?
Inguru honetan egin behar zen eta, esan bezala, gu udaletxean sartu aurretik beste batzuek lehen pausoak eman zituzten. Zumarragak lursail hori aukeratu zuen, aspaldi desjabetu zutelako etxebizitzak egiteko. Ospitalea Espainiako estatuak egin behar zuen eta terrenoa berea zenez, tokirik onena hori zela pentsatu genuen. Zein herritan egin, berriz, hemen bertan erabaki behar zen. Eusko Jaurlaritza oraindik ez zegoen martxan: Consejo General Vasco delakoa zegoen. Behar ziren ate guztiak jo genituen: gure partidukoenak eta besteenak. Zenbat bidaia egin ote genituen! Izan ere, Beasain ere ospitalearen atzetik zebilen. Beasaingo Campillo gizon gogorra zen!
Azkenean Zumarragan egin zen.
Sekulako poza hartu genuen. Guk lehenbailehen egitea nahi genuen eta Madrilen ondo portatu ziren. Obra Bilboko enpresa batek egin zuen.
Prozesu gogorra izan al zen?
Bai, baina 17 zinegotziok bat hartu genuen eta Urretxu eta Legazpi ere gurekin zeuden. Guztiok oso argi genuen ospitalea Zumarragara ekarri behar zela. Hori eskertu beharra dut. Ordura arte jendeak goizeko seietako trena hartu behar izaten zuen Tolosara edo Donostiara joateko eta analisiak egiteko. Ia edozein gauza egiteko bertara joan behar zen. Europan bezala, ospitaleak asko jota 20 minutura egon behar zirela erabaki zen eta Zumarragakoa izan zen egin zen lehena. Ondoren, Irunekoa, Mendarokoa… egin ziren.
Azaldu al zizueten zergatik erabaki zen Zumarragan egitea eta ez Beasainen?
Gure lanagatik izan zela uste dut. Gainean egon ginen, joan-etorri asko egin genituen… Beasaingoek hona etortzeko Eitzaga igo behar zela eta neguan arazoak egon zitezkeela esaten zuten. Bakoitzak norbere herrian egin nahi izatea normala da, lanpostu asko ere jokoan baitzeuden. Egun ospitalea Zumarragako enpresa handiena izango da.
25 urte eta gero, nola ikusten duzu ospitalea?
Osasun kontuetarako kanpora joan behar ez izatea gauza handia da. Bestalde, sari asko jaso ditu eta ondo doala uste dut. Lan handia egin genuen, baina merezi izan zuen.
Egitasmo honek aurrera egin zuen arren, ez zenuen alkate jarraitu.
Oso argi nuen. Udal ordezkarien arteko harremana ona zen, baina alderdien artean istilu asko zeuden. Horrek jarraitzeko gogoa kendu zidan. Alderdikoek jarraitzeko esan zidaten, baina argi erantzun nien.
Alkate izan aurretik politikarekin harremanik izan al zenuen?
Batere ez. EAJko afiliatua nintzen aspalditik, baina sekula ez nintzen politikan sartu.
Nolatan suertatu zitzaizun orduan alkate izatea?
Ez iezadazu hori galdetu… Pasiotarren egoitzan alkatetzarako hautagaia aukeratzeko bilera izan zen eta botoak kontatu ondoren nire izena esan zuten. Ihesean alde egin nuen handik. Inork ez zidan esan nire alde botatu behar zuenik.
Ez zinen asko poztu…
Batere ez. Hemengo arduradunak aukeratua izan nintzela eta aurrera egin behar nuela esatera etorri zitzaizkidan. Hala izan zen kontua, ez Zumarragako alkate izan nahi nuelako.
Zergatik uste duzu aukeratu zintuztela? Herrian ezaguna izango zinen…
Zumarragako zulo guztietatik pasatuta nengoen ordurako: Hermanotako ikasle ohien elkartean, ikastolan, Urolako presidentea izan nintzen… Horregatik hautatuko nindutela pentsatzen dut.
Nola osatu zen udalbatza?
EAJko zazpi, PSEko bost, HBko bi, PCEko bi eta EEko bat geunden. Gure arteko harremana ona izan zen, nahiz eta eztabaida batzuk izan genituen. Gehienetan udalbatzatik irten eta guztiok elkarrekin txikito batzuk hartzera joaten ginen.
Nolakoa izan zen legealdi hura?
Hasieran mozio asko aurkeztu ziren eta halako batean nahikoa zela esan eta herriko gaiak bakarrik eztabaidatzea erabaki genuen.
Zer egitasmo izan ziren?
Kiroldegia ere guk jarri genuen abian. Urbanizazio mailan lehen gastua Antonio Oraan eta Etxeberrin egingo genuela esan genuen eta hala izan zen. Ez zegoen diru asko, baina apur bat txukundu genituen behintzat. Urdaneta kaleko eta Eitzagako igoerako espaloiak ere egin zen. Azken hau egiteko mojei zati bat kendu zitzaien. Hilerria berritu zen, udaletxearen berrikuntza abian jarri zen…
Nekez imajina daiteke herria espaloirik gabe…
Lehen urtean 44 milioi pezetako aurrekontua izan genuen. Udal-langileei ordaintzeko dirurik ere ez zegoen. Euren taloiak firmatzeak lotsa ematen zidan, soldata penagarriak baitzituzten. Ez zegoen ezertarako dirurik. Garai hartan heldu ziren Eusko Jaurlaritzaren lehen laguntzak. Herrian ez zegoen ezer eta gure erronka gauzak egitea zen. Dirulaguntzak lortzeko proiektuak aurkeztu behar genituen eta oraindik ez genuen ez arkitekturik eta ezta aparejadorerik ere. Legealdi hartan kontratatu ziren profesional hauek eta lehen Arau Ordezkatzaileak ere orduan onartu ziren.
Zerbaitetaz damutu al zara?
Baskongadoetako eta Urolako trenen lursailak erosi genituen eta bertan anbulatorioa eta Ertzaintzaren komisaria egin dira, baina nire ustez toki hori trenaren museoa egiteko aproposa zen. Museoa Azpeitian egin zen, baina Zumarraga baino trenbide-gune garrantzitsuagorik ez da izan Gipuzkoan. Bestalde, nire aita trenbideetako langilea izan zen eta hori da gai honekiko nire kezkaren beste arrazoia.
Udala asko aldatu al da?
Guk ez genuen ezer kobratzen! Bestalde, garai hartako aurrekontua 44 milioi pezetakoa zen eta egungoa 2.000 milioi ingurukoa. Egun dirua askoz ere errazago lortzen da, handik edo hemendik. Lehen zailagoa zen lana egitea.
