Aztergai dugun inguruan -ado erdal jatorriko partizipioa -au egiten da orokorrean:

"... akau ez, akau dek makillekin jo ta akau...."

"... orik e bueno, normalmente e kastau azpitti, beiñ gastau ezkio armazoiya, zela egurra izate zan, eta zea, jardunen jardunen kastau itte zan,..."

Hala ere, zenbait kasutan ez da desagertzen, eta -atu egiten da:

 "... oso mee nola in bar dan, oso erreza da pegatzea, ta pegatu eztaiñ...da pixkat ola ibili bar dezu..."

-ido partizipioa, euskal jatorrikoekin gertatzen den bezala -ittu bihurturik ageri da:

"... akau ez, akau dek makillekin jo ta akau... bueno aena re seittun arrapatzen bae pai, baiña,..."

"... aura artu uyepeletan urtu eta aekin geo beste, bota aura re esnei tta erain dana, batittu..."

Aztergai ditugun herriotan egitura hau da nagusi, Goierrin eta Deba Ibar osoan bezala:

"... ordun e errotak itxitta ta oindio txarraua emendikan e junda..."
"... soiñua jotzea zeauta zeola proibittuta..."
"... kazaora narruskua jantzitta zeillen..."

Partizipioetako -gi morfema: Orokorrean -KI dena, Urretxu – Zumarragan –GI /I egiteko joera dago:

"... lenao garua ebaitzek eta auzolana, garoebaitzia itte zan auzolanen..."

Urretxu eta Zumarragan, Goierriko mendebalean bezala, orokorrean ez da aditzoina erabiltzen, eta agertzekotan esamolde jakin batzuetan ageri da (pentxaizu,...). gainerakoan, esan bezala, partizipioa erabiltzen da[10]:

"... ori palan botatzen da pegatu ezteiñ..."
"etorri ai onea!"

Aditz izenak osatzeko -tzen eta -ten erabiltzen dira, eta partizipioa nola bukatu, aditz izenak halako itxura izango du:

a) Partizipioa –itu: Egiten den aukera -tzen erakoa da: gelditze nitzen, zaitze zon, aitze gendun

b) Partizipioa –au : Egiten den aukera -tzen erakoa da: deskartatze zien, gustatze zitzatan, sekatzen, masatze gindun, jorratzen, akordatze naiz,

c) partizipioa [r,l,n,g,k] i: Kasu honetan bai -tze eta bai -te, biak topatu ditugu:

-tze:ibiltze zan,jartze gendun, ebaitzia,eukitze zittun, etortze zian, ekartze zittun,

-te: eralte ittue,ibilte giñen, ipinten genduzen, etorteako[11]

Ikus daitekeenez, partizipioa [n,l, (r)] i denean, aukera desberdinak ageri dira aztergai ditugun herrietan.

d) Partizipioa –a,-e, -o: Egiten den aukera -tzen erakoa da: etaatze gendun, botatzen, jotze zan, erretzen,

e) Partizipioa – n: Egiten den aukera -ten erakoa da: izaten, esaten, eamatea, jute giñan, eitte gindun, irakitten,

f) Partizipioa "txistukari + -i": Egiten den aukera -ten erakoa da: jazte ninduen, iraazten, ikastea, joste zittun, auste zitzatan

a) irten:

Mendebaleko euskalkian aditz hau iragankorra da, eta erdialdeko euskalkian orokorrean iragangaitz gisa jokatzen du.

Hiru laguntzaile desberdinekin agertu daiteke:

- Nor laguntzailea: hau izango litzateke erdialdeko euskalkiaren joera nagusia.

"... ertetzen giñuztan..."

- Nork laguntzailea: ondorengo hauek, berriz, mendebaleko euskalkiaren joera erakutsiko lukete.

" ...Ertetzen do..."
"... geotxon ertentzon..."
"... eletroniko ertetzen dik..."
"... ertetzen zuen..."

-Nor – nori – (nork) laguntzailea:

"... ertetze zeok..."
"... bolitak ertetzen dioenak..."
"... ertetzen balinbadioe..."

b) ahaztu/ aaztu:

Normalean NOR-NORI saileko laguntzaileekin erabiltzen da, eta ez du -t(z)eaz nominalizaziorik egiten:

"... geo aaztu kobratzea..."
"... an ipintzentzon estait se botatzentzion nola san izena... aastuta nao ya..."

c) behar/ber/bar:

Bai NORK eta baita NOR erako laguntzaileekin ager daiteke.

"... gu pixkat beste malla ortan ezta, baña inbartzonak arreua inbartzonak kesi izarak..."
"... geo e nundarra Seamarra izan ber son..."
"... ze in bear det nik ume txikikinda..."
"... junbarrizategendun biorduko biden..."

d) erabilli/ibilli:

Erabili ez da esaten, ebali agertzen da. Bestalde, ibili aditzak nork erako laguntzailea jasotzen duenean erabiliren zentzua hartzen du. Azkenik usatu ere ageri da zenbait kasutan:

"... aman edadekua zan da ola eukitzentzittun apuntauta ori usau da asko da nik ustet komestible dendan geyao usauko zala eunero nola zebiltzan antxe..."
"... gauza ori guren ez bintzat ezuen usatu..."
"... ebaliko zuen bearbada..."
"... ori uztargillek asko ebaltzen due..."
"... jutezan kalea eta dirue ibilliko zon..."

e) eduki:

Orokorki Eduki aditzari, -ko eranstean –ki galdu egiten du.

edukiko > euko

Honez gain, eduki aditza nor – nork sailean aurkitzea da joera nagusia. Hala ere, zenbait adibidetan, nor-nori-nork saileko adizkiak ere aurkitu ditugu:

nik zuri hura: daukizut
nik, zuei hura: daukizuet
nik hau hari : daukiot

f) Soziatiboa eskatzen duten aditzak:

akordau:

"... orrekiñ akordauko zea zu, etxe orrekiñ..."
"... ni aekiñ akordatzenaiz..."

g) Mugimendu aditzekin adlatiboa:

Aztergai ditugun herriotan aditz izenak mugimenduzko aditzen osagarri direnean adlatiboa erabiltzen dute, Goierrin eta Tolosaldean egiten duten antzera:

"... babia ta baatzuizopia goizen askotan e udaran beintzat e bedarra ebaitzea juteko ta zean, goizen jaiki tta kafesne pixkamat, esne pixkamat artze bauan ..."
"... ez launa aizela ta ez jun karnizero bati milla duro eskatzea,.."

h) -tzeke & - tzeka aditz atzizkia:

XX. mendearen hasieran Erizkizundi Irukoitzak Urolaldean eta Goierriko zenbait herritan honelako esamoldeak bildu zituen[12]:

ixiltzaka, ixiltzake, ixiltzeke (Zumarraga)
aspertzaka (Zumarraga)
betetzaka (Zumarraga)

Gaur egun ez da joera nagusia, normalean bae (gabe) erantsiz osatzen baitira honelako esapideak. Hala ere, adibideren bat jaso dugu Agiña auzoan:

 "jangoikok ematen dio gizonai itzik itteke zenbat albidade!"[13]