Euskara batuan bezala, Urretxu eta Zumarragan z- erabiltzen da NOR - NORI saileko adizkietan:

Aztergai dugun inguru honetan NOR-NORI sistema, bai aditz konposatu zein trinkoetan, nor beti hirugarren pertsona denean erabiltzen da, osterantzean adlatiboa (/engana/ deklinabide kasua) erabiliz osatzen dira esaldiak.

"esantzian ba ordun gure amana jun bartzea zu..."

"...geo nunbaitt jakin tzon nola ibiltze giñen da, etorri san gure amana ta..."

NOR-NORI aditz sistemari eutsiz, iraganaldiko formek zit + oraina + -n egitura dute:

" ... txabilla bat isete san, txabilla esate zitzakon, aekiñ itte zittun e, ardiñ e... illeekiñ sokak abarkantzako, eta galtzak e bai..."

"... artok eukitzen zittun ba juntura batzuk eukitzeittu... au ezpanon austen ba beeraokon tak! Intentatze non ta batzutan auste zitzatan, ta besta batzutan ez..."

Aditz sistema honetako pertsona morfemak Goierri aldean erabiltzen direnak dira, eta mendebaleko euskalkian erabiltzen direnen antzekoak dira: t, k/n,ko, ku, tzu, tzue,

Bestalde, NOR-NORI aditz sisteman -ki morfema ere nabari da, ondorengo adibideetan ikus daitekeen bezala:

Aditz iragangaitzetako 2. pertsona pluralak -te morfema darabil gurean, ia Gipuzkoa osoan egiten den bezala:

zate, ziñaten, baziñate ,zendeten, zoazte, zailzte, zatozte...

Hala ere, aditza iragankorra denean, -e da erabiltzen den morfema:

dezue, zenduen, daukazue, zendukien, damartzue, dakartzue, dakizue, zekizuen,...

3. pertsonan berriz, -te morfema oso gutxitan erabiltzen da, (genduzten, indutean) eta ia orokorra -e da:

 due, zeen, yatue, xatuen, xakoe, dittue, gaittue, zaittue, aue ...

 

Aditzaren pluralgileak aztertzerakoan, Goierri eta Tolosaldean bezala, aukera asko ditugu hemen ere:

a) *edun aditza: aditz honetan pluralgilea -it- da:

zittun / dittu / nittun...

Hala ere lehenaldiko zenbait adizkitan giñuzen/ zendutzen/ genduzen/... tankerakoak erabiltzen dira.

b) Pluralgile bera darabilte honako aditz trinkoek ere:

damartzet/ zemartzen/ dakartzet/ dazkitt/ nezkin/ dazki/ zezkitzen/ gabiz/ zabiz/ zabizte/ dabiz/ gailtz/ zeiltzen/ dailtz/ goaz/ zijozte...

c) Eduki, *edin eta egon aditzek honako aukerak darabiltzate plurala egiterakoan:    

dauzka/ zeuzkan / genduzkan/ neuzkan...
deizketzu/ deizke/ zeizken/ neizken...
gare/ zeren/ dare...

Bestalde, NOR–NORI eta NOR–NORI–NORK sailean orokorrean ez da pluralarekiko konmutadurarik gertatzen ez aditz laguntzailean eta ezta trinkoan ere, hau da, adizki berberak erabiltzen dira objektua plurala denean, eta baita singularra denean ere.[7] Hona hemen zenbait adibide:

"... berrize zuen aittak euko ik kokote earra! Zea, dirua zuek emanda! Ta olako kontuk esate ziuen"

"... bai txixa in diazu! Ta asarrau ta alde in men tzon, eta jun etxea, galdaran men tzeuzkan artazopak, artookiñ eindako zopak esneekiñ egosita, eta aek jan men tzion bengatioz,..."

"... txerriya iltzeko re bai, bueno! Ikiagarrizko aldia zeoan, arrak itte zitzakon urdaiazpikoi ta askoz errezao,... ilberriñ ill ezkeo arrak eitte zitzakon askoz azkarrao galdu itte zan..."

Hala ere, hizketa-modu azkarrean normalean erabiltzen ez diren adizkietan, elkarrizketatuek zalantzak izan dituzte, eta tarteka agertu dira pluralgilea duten adizkiak ere. Hona hemen zenbait adibide:

haiek – hari – haiek: liezke/liezkek
haiek – haiei – haiek: liezke

" ... aek iri ekarri daizkik ardik..."
"... aik guri ekarriko luzkie ardik..."

Ondorengo adibideak, berriz, adizki trinkoetan nor nori sisteman pluralgilea badela erakusten du:

Dena dela, esan bezala azken hau ez da joera orokorra  aditz laguntzaileekin eta adizki trinkoekin, tauletan ikus daitekeenez, zalantza nabari da.

NOR-NORK, NOR-NORI eta NOR-NORI-NORK aditz sistemetako objektuari (nor) erreferentzia egiten dion orainaldiko adizkien pertsona morfemaren marka [dd] soinua duen eta guk /y/, edo /x/ bezala adierazi duguna da zenbait kasutan. Honekin batera d ere ageri baita. Hona hemen zenbait adibide:

"... ona dan o eztan da, bueno lenengo bixtaa ta geo bei bati, bei bat eostea jutebaaiz ba, lenengo bixtaa beittuko yok ta geo zeaitteok errepea esnetako aber dauken, errepei beitzeko ze erako errepe da, zenbat esne daukan... ta aragittako baldinbaabil ze gorputa daukan, ze mami daukan, ze kalidadetakua daon... beittuko diok"

"... ortzeta ba, ni neuk beorrai etxoat antzematen, baiño batzu beorrai re antzematen yaek..."

"... beiyei tta iri tta ardi tta oyei ba bost urtearte antzematen dek, zatio eutze atuk lau ortz beiyan, goiyan eztek, beorrak bai goiyan, baiña ardik ta auntzak eta orik beiyan bakarrik eukizen die..."

"... arkumen estomaua, il da gero ari estomaua kentze xakok, da estomau ori bearra janda balinbadao, beltza eoten dek, eta ortako re esnea eanez eon da arkumia da, esnea dola goortu xaok bai, jaten bao txarra..."

Honez gain, lehenaldiko zenbait formatan, bustidura gertatzen da. Ikus ondorengo koadroa:

Koadroan ikus daitekeenez, lehenengo pertsona singularrari dagokion lehenaldiko adizkia bustita ageri da.[8]

Bestalde, aztergai dugun inguruan badirudi forma alokutiboetarako aukera bat baino gehiago dagoela. Batetik neok, yatuau, datuk... bezalako formak erabiltzen dira, baina bestetik natxiok, ditxiau ...bezalako formak ere ageri dira herritarren ahotan. Honelako adizkiez, eta aukera honen berri Pedro de Yrizar ere ohartu zen, eta zenbait adizki ere bildu zituen.[9] Hona hemen guk aurkitutako zenbait adibide, oraindik ere erabiltzen direnak:

"... Monte orrek esan tziun da, Zuek e seatik bueltan torriko siñaten? Emendia ataju bat seok! Zeatu ziuen, krokisa markau siuen aston gaiñen da, ni aurre da anaiya atzen da astokiñ, astua ona genduken,... eunsentirako sea, Oletako gaiñea, ta laiñua seon, laiñua, ta argiya ta joño! Agiñarrak arrapau ditxiau!,..."

"... baatzuizopia iñ, ara bota, ura inda zeon garaiyan bota arrautza bana, baatzuizopata berta ta gero ba andik e artzeuan e platerea arrautzekiñ baatzuizopia, ta urdaiyan gantxarraiya re bai sartze zitzakoan, neuk e janda natxiok beiñ, beiñ o bittan o ...

Bera lo XEOAN  / Bera lotan TXEOAN
Bera etxetik XETORDAN / Etxetik DDATORREK
Nik berari esan ÑAOAN / DDAOAT
Berak neri esan TXAAN / ekarri XAAN
Berak ni ekarri ÑANDUAK / ikusi ÑAUK

Eta molde onetara andrezkoenkiko esamesak ere.

IKAko esaldi auek, gaur geiengoek darabizgun egituraz aurretikoak, jatorragoak ote ditugu? Leen – leengo adizkera daitekenezkoa etzait fiagarri, adin ontako zenbaitek molde ori ez darabilkite-ta. Nere uste xinplean, IKAko esaldirik gogortxoenak, aurtzroan amaren edo-ta amonaren magalean autu-mautuan bigunduriko esaldiak bere artantxen eguneratuak diralakoan nago, ta, onetxegatik aitamena baiño ez diet egin." (11 – 12 orriak). Dena delakoa izanda ere, ezin esan "teoria" polita ez denik.

Gerhard Bärh euskaltzaleak ere bildu zituen honelako adizkiak  "Flexiones verbales de uso actual en Legazpi (Goyerri)" lanean.