Lexiko edo hiztegiari dagokion atala osatzerakoan, hainbat puntu hartu ditugu kontuan. Hitz multzo honetan ez dira lanbide edo jarduera zehatz bati loturiko hitzak sartu; hau da, lanbide edo ofizio zehatz bati atxekitako hitzik ez du topatuko irakurleak, azken batean ez baita lan etnografiko bat. Bestalde, gaztelaniatik jasotako hitz batzuk sartu ditugu, hizkeran sustraitu direlakoan. Hein batean, eguneroko hizketaldian erabiltzen diren hitzen bildumatxo bat da honakoa, erabiltzen diren hitz guztiak agertu ez arren. Bestalde, zenbait esapide, esamolde eta onomatopeia ere tartekatu ditut. Elkarrizketetan jasotako hainbat esaldi, esaera, espresio... bildu ditut, bitxikeria modura.

Orokorrean ez dut hitzaren esanahirik eman, bere testuingurua baizik. Dena dela, testuinguruarekin nahikoa ez dela iruditu zaidanean, itzulpena eman dut. Horrez gain, zenbait hitzetan ageri diren sinonimo eta aldaerak testuetatik hartutakoak dira.

 

A | B | D | E | F | G | I | J | K | L | M | N | O | P | S | T | TX | U | X | Z

Hiztegia

M

 

Maandio: "...txanketia esate giñun txanketearriya eakutxiko izut maandion daukat, tapa bat itten do..."

 

Maari: "...gu an mutikotan ibilli giñan maarik zuatzen gordetzen da bueno..."

 

Maestra: "...Zumarran maestra orikiñ... euskeraz geiyenetan..."

 

Maietza: "...urte guztiñ argi geyo daukiña maietza da!..."

 

Maiña (bat): "...leen leen e, gure garaiyan dana iiya zan... iriki ibiltze giñan gu, maiña bat in gendun idikin..."

 

Maillu: "...intxaurre maillukiñ jotze gendun..."

 

Mailluka: "...ipiñi esto, sea bat zapi bat, arizko zapia, zapia ipiñi ta gero malluka batekiñ, malluka bada obe..."

 

Mami: 1."... ipiñi mamiya ola estutu eskuz...";  2. "... ze gorputz daukan, ze mami daukan, ze kalidadetakua daon beittuko diok..."

 

Manejau: "...beste lau milla duro geio emango diat eta, urare manejau..."

 

Mantal: "...mantalen emate giñun janaiya ta geo kaleko enkarguk itte nion..."

 

Mara mara: "... edurra ai zan gaiñea mara mara ai zan edurra..."

 

Mardul: (sin) sano. "...seapotoa, potolo samarra, o sanoa eo mardula eo... seapotua la ostia dek ori!..."

 

Marmitt: "...an sartze zian lau marmitt..."

 

Martso: "...ilbeltza, otsailla, martsua, apiilla, maietza, sanjuan illa... San Juan illa esaten gendiun guk!..."

 

Matxino: "...seose geiyo iraazten tzan matxinon e!..."

 

Mee: "...ola prasa sentua baño, obe da egur meiya..."

 

Mendizezen: "...emen mendi zezenak zeen beiyak eta zezenak, eta emen mordua eoten tzan e Izaapiñ e!..."

 

Merkatu: (sin) plaza. "...ordun merkaue re Zumarran itten tzan jaiyen..."

 

Mermen: "...pleura gosatzeko ordun eitten tzan mermen belarrakiñ, eta arrautza zuringokin pasta bat eiñ, sartaiñen buelta bat eman da..."

 

Meta: "...igual erri batzutan etzeon gauza ori baño emen nola industrializauta zeon sartu zan jende meta aundi bat..."

 

Mii: "...nolanai txakurra bezela miiya etaata jute zienak..."

 

Mixeri: "...emen e mixeri urte aetan..."

 

Mixkiñ: "...ta oso mixkiña giñan gu! Beatza sartutako ura ez gendun jango!..."

 

Mordo: "...lenao nobenaik e etzan, nobenaik etzan eoten ta oñ azkeneko urte oetan bai, urte mordoskea da ya..."

 

Morokil: "...gaur bezela kapritxoik ez, baña goseik ezkendun pasa guk... o talua o artua o mookilla..."

 

Morroi: "...au bezela gaztetan asi eta morroi antzen o ikixten da olako batekin ibilli dana..."

 

Motel: "...da motela danak ez dik balio ortaako..."

 

Motill: (ald) mutil. "...illan lenengo jaiyan jute giñan neskak eta illan bigarrenen motillak..."

 

Moskor: "...diruik etzala baiña moskorrak pai!..."

 

Morkotx: "...jarri eta iya etzan zeatzen, pixka-pixkaat zabaltze zan baiña bai komeni ere, ordun ba, beti izate zan osea, morkotxa, zabalagoa izate zan da bea zabaltze zan, tak! Artu, tak! Tak!tak!..."

 

Motxarda: (ald.) matxarda "...motxardia esate zako gaztaiña bitzeko ..." / "...Bai, ori re bai, dek e, ori emakuma petralai, Marimatxarda, ola zea, agintari edo bai, bai zentzu ortan bai..."

 

Moztu: "...Kandidok ardiya moztu or, nik amen illek garbittu..."

 

Mundial: "...estazioti pasakalle mundiala... bai ba estaziora ertetze zienbeorrakin... zaldi gaantak eta..."

 

Musu: (sin) aurpegi"...a bai bai... badurrik musua garbitzeko tantan bat e etzan eoten!..."

 

Mutiltzar: "...mutiltzarra ta orik jardun tzuen e! Baño orduako nortekua inda zeon..."

 

Motxa: "...baña ordun zan artua motxagua ta zan fiñagua..."

 

Mutur: "...ganaduk ez tue jaten usaie euki ezkio belarra... artu muturrekin da altza!..."

 

Mutur zikin: "...eta uma muturzikin bat zan ura re..."